نکته: این نوشته قبلن در روزنامۀ جامعۀ باز نشر شده!
مهاجرت و آوارگی، پدیدۀ تازهای نیست. پیشینۀ آن
دستکم به روزگاری بر میگردد که آدمیان برای خود منافعی تعریف کردند و برای رسیدن
به آن حتا بر همنوعان خود عرصه را تنگ ساختند و جنگیدند. مهاجرت در متون دینی، راه
گریزی آبرومندانه برای انسانی است که میخواهد تن به حقارت ندهد و درپای خواستۀ
دیگران که خود نمیخواهد، قربانی نشود. با این همه اما، مفهوم مهاجرت در قیاس با
گذشته، فربهتر شده و اشکال گوناگونی را برای خود گرفته است. خطر افتادن در دست
بنیادگرایان، تهدید دولتهای دکتاتوری، عقایید و باورهای دینی و خشونتهای
خانوادگی از مهمترین دلایل مهاجرت اند.
 |
| عکس از صفحه فس بوک افغان رفیوج |
برای رسیدگی به امور پناهجویان و جلوگیری از تهدیدها و آسیبهای احتمالی،
امروزه در ساختار سازمان ملل متحد، کمیساریای عالی امور پناهندگان نیز افزوده شده
است تا به داد پناهجویان برسد. منشور حقوق بشر و کنوانسیون ژنو برای حقوق
پناهجویان موادی را در پیوند با حمایت از حقوق و خواستهای پناهجویان تثبیت و دولتهای
امضا کننده آن را ملزم به اجرای آن کرده است. علاوه برآن، کشورها نیز میزان حساسیت
شان را نسبت به حقوق اتباع شان در خارج از کشور افزایش داده اند.
 |
| عکس از صفحۀ افغان رفیوج |
با این حال، اخیرا نمونههای از تبعیض آشکار
کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل و بیتوجهی کشورهای میزبان دیده شده
است. در تازهترین مورد، 30 روز است که دهها تن از پناهجویان افغان در ترکیه، دست
به تحصن و اعتصاب غذایی زده اند. آنها میگویند، با ما هم مانند پناهجویان دیگر
کشورها برخورد شود. زیرا حتا سازمانهای جهانی نیز به پناهجوی افغان نگاه خفتباری
دارد. وگرنه، چطور ممکن است از میان 10 هزار نفری که سالانه از ترکیه تعیین کشوری
میشوند، سهم پناهجویان افغان تنها 300 نفر باشد؟ در حالی که بین 25 تا 30هزار
پناهجو در این کشور زندگی میکنند. از سوی هم، این پناهجویان به دلیل عدم حمایت
کمیساریای امور پناهندگان، مجبور اند کار کنند. بسیاری از آنها مجوز کار نیز
ندارند. با این حال، کمیساریای عالی امور پناهندگان یک سال است که روند بررسی به
درخواستهای پناهجویان را به تعلیق در آورده است. چیزی که پناهجویان را نگران
کرده. نگران از دستکم ده سال به انتظار نشستن و زندگی در کشوری که عملا هیچ حمایتی
از آنها صورت نمیگیرد. درمیان پناهجویان، زنان و کودکان و حتا اشخاص معلول دیده
میشود که روی ولچیر راه میروند.
 |
| عکس از افغان رفیوج |
آنها به دلایلی مختلفی مجبور به مهاجرت شده اند.
از ترس مجبور شدن به تن فروشی برای تهیه مواد مخدر، از ترس کشته شدن از سوی طالبان
و سرانجام به دلیل لت و کوب شوهری که سه زن دارد، تا کسانی که در اثر برخوردها
میان کوچیها و دهنشینان تمام دار ندار شان را از دست داده اند، درمیان پناهجویان
دیده میشوند. همچنین کسانی که به دلیل رویۀ غیرقابل تحمل کشورهای همسایه، از
کشوری به کشور دیگر، مهاجر شده اند. کسانی که در کشور اول شان نیز، امکانی برای
ماندن ندارند و تمام پلهای پشت سرشان شکسته است.
هرچند تا کنون کمیساریای سازمان ملل در امور
پناهندگان به خواستهای پناهجویان توجهی نکرده است، اما شرمآورتر از آن، سکوت
وزارت امورمهاجرین و عودت کنندگان است. این وزارت باید از اتباع کشور در هر گوشۀ
از جهان، صیانت کند و پیگیر مسایل مرتبط با آنها باشد. با این وجود، وزارت امور
مهاجرین تا حال هیچ واکنشی در پیوند با 30 روز تحصن و اعتراض پناهجویان نداشته
است. این وزارت میتوانست از مجاری مربوط، برای تحصن کنندگان غذا یا پوشاک فراهم
کند و یا هم سلامت جسمی اعتصاب کنندگان را از نزدیک نظارت کند. بدتر از آن، این
وزارت حتا به پرسشهای خبرنگاران و رسانهها نیز پاسخ نمیدهد. مگر مسوولیت آقای
جماهیر انوری صرفا در یدک کشیدن بار سنگین فساد و بدنامیاش در مجلس نمایندگان
خلاصه میشود؟ اکنون پرسش این است که چه کسی مسوول حفظ جان اتباع کشور است؟ اگر
کسی در جریان اعتراضات جانش را از دست میدهد، که باید پاسخ بگوید یا پیگیری کند؟
